مقام سه گاه

سه گاه چنان که از اسمش بر می آید از نغمات قدیم ایران بوده. زیرا کلمات یگاه، دوگاه، سه گاه، چهارگاه و پنج گاه در کتاب های قدیم موسیقی ما ذکر شده است. آواز سه گاه میان اهالی آذربایجان و قفقاز خیلی متداول است و ترک ها در خواندن این آواز بیشتر مهارت به خرج می دهند. مقام سه گاه، گامی مستقل دارد که نه به گام ماژور و مینور شبیه است و نه با شور و همایون ارتباط دارد.پرده بندی آن عبارت است از :

اگر توجه کنید، متوجه می شوید که سه گاه، دارای دو دانگ شبیه به هم می باشد. در مایه های مختلف گام سه گاه، همیشه در آخر دو علامت ربع پرده ای ثابت پشت سر هم می آید، به عبارتی دیگر، همیشه آخرین علامت یا دو عدد کرن است یا دو عدد سری. اگر دو کرن پشت سر هم بیاید، کرن ماقبل آخر، نت شاهد و اگر دو سری پشت سر هم بیاید، آخرین سری، نت شاهد خواهد بود. تنها یک استثناء وجود دارد و آن گام «سه گاه ر» است که دارای یک علامت «فا سری» و «سی کرن» است کهدر آن ربع پرده ماقبل آخر که «سریِ» است، نت شاهد گام محسوب خواهد شد.

مایه شناسی سه گاه : برای مایه شناسی مقام سه گاه، کافی است از نت شاهد، یک سوم نیم بزرگ که برابر با هفت ربع پرده می باشد.پایین بیاییم تا به اسم گام برسیم.

گوشه های مهم مقام سه گاه